Ceviz Nasıl Dikilir Nasıl Bakılır
Çeşit seçiminde, özellikle çeşitlerin verimleri ve meyve kalitesi başta olmak üzere,
döllenme
biyolojileri, yapraklanma zamanları, hastalık ve zararlılara duyarlılıkları, vejetasyon
süreleri,
özellikle ilkbahar geç donları ve sonbahar erken donları başta olmak üzere soğuğa
dayanım
durumları, kuraklık gibi değişik çevre koşullarından kaynaklanan streslere tepkileri,
hasat zamanları
gibi değişik faktörler dikkate alınmalıdır. Yaklaşık olarak % 2-2.5 oranında tozlayıcı çeşit
kullanılmalıdır. Ceviz fidanları genel olarak 10X10 m. aralıklarla dikilmelidir.
Fidan dikim zamanı ekolojiye göre değişir. Eğer kar örtüsü yönünden bir sıkıntı yoksa
yani yeterli
bir kar örtüsü var ve kış aşırı soğuk geçmiyor ise sonbahar dikimi, ilkbahar dikimine
göre avantajlı
sayılabilir. Ancak; yöremizde cevizler için ilkbahar dikimi sonbahar dikimine tercih
edilmelidir.
Dikim zamanı kırılan kökler kesilmelidir. Köklerin çukura alabildiğince yayılmasına özen
gösterilmelidir. Fidan dikiminden önce kök sistemi bir fungusit ile muamele edilmelidir.
Fidanın aşı
bölesi topraktan yaklaşık 20 cm yukarıda kalacak şekilde dikim yapılır.
Dikilen fidanlarda fidanın şekillenmesine imkan sağlamak amacıyla tepe vurması yapılır.
Dikimden
sonra fidanlara can suyu verilir. Dikilen fidanların toprağa iyi şekilde tutunduklarından
emin olmak
için fidanlar teker teker kontrol edilmelidir. Dikilen fidanların gövdesini güneş
yanığından korumak
amacıyla 1:1 oranında plastik beyaz renkli boya: su karışımı ile fidan gövdeleri
boyanmalıdır.
Fidanlar Haziran-Ağustos ayları arasında mutlaka haftada en 1-2 kez yeterli bir sulama
suyu ile
sulanmalıdır. Plantasyon kurulan bahçe, kumlu bir toprak yapısına sahipse sulama
yapılırken
mutlaka hava sıcaklığına dikkat edilmelidir. Kumlu toprakta kurulu bir bahçede, hava
sıcaklığı 35
derecenin üzerinde sulanan genç fidanların yaprakları aniden dökülecektir. Bu durumun
esas
nedeni köklerin oksijen yetersizliği çekmeleridir.
İKLİM İSTEKLERİ
Yüksek yaz sıcaklıkları, kış donları, sisler, yağış miktarı, yağış zamanı ve rüzgar gibi iklim
olayları
ceviz çeşit seçiminde dikkate alınması gereken hususlardır. Çeşitlerin iklim
gereksinimleri iyi
saptanmalı ve özellikle kış donları,ilkbahar geç ve sonbahar erken donları yönünden
risk
olmamalıdır. Ceviz fidanlarının gövdeleri kışı çok soğuk geçen yörelerde toprak
seviyesine kadar
donarak kuruyabilmektedir. Bu nedenle çok soğuk yörelerde ceviz bahçeleri güneye
bakan,yamaç
arazilerde kurulmalıdır.Çok geç yapraklanan ceviz çeşitlerinde vejetasyon süresi kısa
olduğu için,
olgunlaşamayan sürgünlerin erken sonbahar donlarından zararlandığı da önemli bir
gerçektir.
İlkbahar geç donlarından en fazla zarar gören meyve türlerinden olan cevizlerde,
tomurcukların
kabardığı ve küçük meyve döneminde -10C den sonra zararlanmaya başlar.
Cevizin rüzgarla tozlanması nedeniyle tozlanmayı garanti altına alacak yeterli bir
rüzgar ve açık
hava ceviz yetiştiriciliğinde arzulanan iklim istekleri arasında bulunmaktadır. Özellikle
tozlanma
zamanı havaların sisli gitmesi arzulanmaz. Yine cevizlerin bakteriyal yanıklık gibi önemli
bir
hastalığa duyarlı olmaları yönünden vejetasyon başlangıcında aşırı nemli koşulların da
sorunlar
çıkartacağı unutulmamalıdır.
GÜBRELEME
Ceviz bahçelerinde yapılacak bir gübrelemede mutlaka yaprak ve toprak analizleri
yapılmalıdır.
Verilecek gübre miktarının saptanmasında yaprak örneklerinden alınacak sonuçlar
önemli bilgiler
içerecektir. Genel olarak temel gübre olarak ağaç başına 1,5-2 kg saf azot,2-10 yaşına
kadar ağaç
başına 10-12 kg,daha yaşlılara ise 20-40 kg süper fosfat gübresi ve ağaç başına 20 kg
potasyum
sülfat verilmelidir.Analiz sonuçlarına göre de diğer eksik besin maddeleri takviye
edilmelidir.
SULAMA
Tam verime yatmış bir ceviz plantasyonunda ağaçlar yüksek oranda verime sahipseler
yıllık
sulama suyu ihtiyacı yağışlarla birlikte, ekolojik koşullara göre değişmekle beraber
1200-1350 mm
civarındadır. Sulama periyodu geç ilkbahardan başlayıp hasat sonuna kadar devam
eder. Geç
sonbahar veya kış sulamaları çok kurak yıllarda veya toplam yağışın çok düşük olduğu
yerlerde
zorunlu olabilir. Meyve iriliği ve meyve kalitesi için sulama en önemli faktörlerin başında
gelmektedir.
BUDAMA
Ceviz ağaçları zamanında budanmazlarsa çok fazla gelişirler. Bu da ileride budamayı,
ilaçlamayı,
meyve hasadını zorlaştırır ve verim azalır.Bu nedenle fidan dikiminde şekil budaması
yapılmalıdır.Daha sonraki yıllarda da yörenin iklimine uygun bir şekil
verilmelidir.Kuruyan,sıkışıklık
yapan,çatal şeklinde gelişen ve obur dallar kesilmelidir. Ağacın bütük taç oluşturmasına
izin
vermeyip,verime yatması sağlanmalıdır.
ÖNEMLİ HASTALIK VE ZARARLILAR
Ceviz Antraknozu
Ceviz ağacının yapraklarında önce küçük,koyu kahve renginden siyaha doğru gelişen
lekeler
görülür.Giderek bu lekeler büyür ve sayısı artar.Bazen birbirleri ile birleşerek daha
büyük ölü
alanlar oluştururlar.Hastalığa yakalanmış meyvelerin yeşil kabukları üzerinde,
yapraktakilere göre
küçük çökmüş alanlar vardır.Sürgünlerde de bu çöküntüler görülür. Mücadelesinde;
yere dökülmüş
yapraklar temizlenmeli, bordo bulamacı,bakırlı ve çinkolu ilaçlar koruyucu olarak
kullanılmalıdır.
İç Kurdu
Elmalarda da zarar yapan iç kurdu erken dönemde meyve içine girerek cevizlerde de
zararlanmaya sebep olur.Böyle meyvelerin yeşil kabukları üzerinde delikler bulunur.Bu
deliklerin
altından pislikler çıkararak deliğin etrafında birikir.Bu durumdaki meyvelerin içinde bir
kurdun
olduğu anlaşılır.Buna karşın geç kurtlananlar yere düşmezler.Çünkü cevizin meyve
kabuğu
sertleştiği için kurtçuklar bu sert kabuğu delip içeri giremezler.Bu meyvelerde meyve
kabukları
lekelenir.Mücadele olarak meyveler fındık büyüklüğüne geldiklerinde,elma iç kurdu
kelebekleri
uçuşmaya başladığında uygun insektisitle ilaçlama uygulaması yapılmalıdır.
NOT: Tüm hastalık ve zararlılarla mücadele için bakanlığa bağlı en
yakın tarım
kuruluşuna başvurulmalı ve tavsiyeleri doğrultusunda mücadele
yapılmalıdır.
kaynak:
GÖKHAN KIZILCI
ZİRAAT MÜHENDİSİ
cevizci.com alıntıdır.
Yorumlar